سفره عقد و نمادهای سنتی و مدرن آن
تمامی عناصری که در سفره عقد به کار میرود، معنا و مفهوم خاصی دارند.
با توجه به سنتها و باورهای مختلف، هر کدام از اجزای سفره عقد معنا و مفهوم خاصی را در خود دارد.
افراد براساس سلیقه و فرهنگ خود میتوانند یکی از انواع تزئین سنتی و یا کلاسیک و مدرن را برای سفره عقد در نظر بگیرند.
عناصر مختلف سفره عقد
سفره های عقد فارغ از نوع چیدمان سنتی و یا کلاسیک، یکسری عناصر مشترکی دارند که در ادامه به آنها میپردازیم:
- قرآن کریم و جانماز نماد ایمان
مردم ایران قرآن کریم و جانماز را به نشانه ایمان قوی و پایبند بودن به کتاب مقدس در سفره و به خصوص در جلوی آیینه و شمعدان قرار میدهند.
در جلوی قرآن جانماز تزئین شده با سنگ و مروارید پهن شده و بر روی آن مهر و تسبیح قرار میدهند تا نماد تبرک مذهبی برای سفره باشد.
- آینه و شمعدان نماد صداقت در زندگی مشترک
آیینه و شمعدان درست در بالای سفره و رو به روی محل نشستن عروس و داماد قرار میگیرد تا این دو زوج در هنگام نشستن، تصاویر خود را برای اولین بار در یک قاب آیینه مشاهده کنند. آیینه نماد همدلی زوجین است تا رابطهای به زلالی و پاکی آیینه داشته باشند.
شمعدانها نیز روشن شده و در دو طرف آیینه قرار میگیرد تا نشانه روشنی و گرمی پیوند عروس و داماد در هنگام جاری شدن خطبه عقد باشد.
- کله قند و کاسه نبات نماد شیرینی زندگی مشترک
حتما دیده اید که هنگام خوانده شدن خطبه عقد، یکی از نزدیکان عروس و داماد دو کله قند در دست گرفته و بالای سر عروس و داماد میسابند و خردههای قند روی سفره یا توری که در بالای سر عروس و داماد گرفته شده، میریزد.
کله قند نشانه شادی و شیرینی در زندگی مشترک زوجین است و خردههایی که روی سر عروس و داماد میریزد، بارانی از فراوانی و شادکامی است.
کاسه نبات هم همان مفهوم کله قند را دارد و به شکل زیبا و طبقاتی و معمولاً از جنس زعفران تهیه میشود.
البته ممکن است در کنار کاسه نبات، ظروف شیرینی نیز در سفره قرار داده شود.
- سکه نماد روزی و برکت
سکه در سفره های عقد نماد فراوانی و روزی و برکت است و اکثراً به رنگ طلایی است تا تداعی کننده ارزش بالای سکه باشد.
داماد ممکن است سکه به همراه مروارید و پولک در بستهبندیهای کوچک توری به عنوان کادوی مراسم عقد به مهمانان هدیه داده شود.
- تخم مرغ نماد دوام نسل برای عروس و داماد
تخم مرغ از نظر زیست شناسی، واسطهای برای تولدی دوباره است و به همین دلیل در سفره های عقد نشانه تولد و تداوم نسل است و آن را به نیت ادامه نسل عروس و داماد و باروری ازدواج زوجین قرار میدهند.
- گلها نماد لطافت و سرسبزی
ویژگی گلها، لطافت و سرسبزی و عطر خوب گلها میباشد و با همین مضمون در سفره عقد قرار میگیرد تا به رابطه عروس و داماد طراوت و زیبایی ببخشد.
همچنین به عنوان زیباترین عنصر و برای آراستن سفره استفاده میشود که پر طرفدارترین گل برای این مراسم، گل رز یا گل سرخ به عنوان نماد عشق در سراسر جهان است.
عناصر اصلی سفره عقد پیش از این به آن پرداخته شد، ولی ممکن است در برخی از مناطق کشور، از عناصر دیگری مانند عسل (نماد شیرین کامی)، میوه (نماد نعمتهای طبیعی زندگی)، سبزی (نماد سلامتی و سرسبزی و خرمی)، نان و پنیر (نماد روزی و برکت و سپید بختی)، گردو (نماد طول عمر عروس و داماد)، بادام و فندق (سمبل تداوم نسل و نوه دار شدن) و اسپند یا اسفند (نماد حفاظت پیوند عروس و داماد از چشم بد) نیز برای تزئین و معنا بخشیدن به آن استفاده شود.
سفره عقد سنتی و اصیل
سفره عقد سنتی با تمامی سادگی که دارد، دارای جذابیت فوق العادهای است و هر بار که به آن نگاه کنید، بُعد دیگری از زیبایی را کشف خواهی کرد.
چراکه عناصر با استفاده از هنر و فرهنگ ایرانی تزئین شده و فرد با نگاه کردن به آنها یاد تاریخ، تمدن، فرهنگ و رویدادهای تاریخی زمان گذشته میافتد.
پارچه سفره عقد سنتی
در این سبک تزئین، سفره عقد که پارچه ترمه بافی شده یا ساتن سفید است، روی زمین پهن میشود تا صمیمت بیشتری را تداعی کند.
هر چند ممکن است در داخل سفره میزهای بسیار کوچکی قرار داده شود و برخی از عناصر مانند کاسه نبات یا ظرف شیرینی را روی میزها بگذارند.
ظروف سفره عقد سنتی
ظروفی که برای وسایل سفره عقد سنتی استفاده می شود مانند ظرف عسل، میوه، نبات، سکه، تخم مرغ و امثال آنها معمولا از نوع سفالی یا بلور است که نقش و نگارهای سنتی مانند بته چقه، شاه عباسی، خشتی، شکارگاهی و غیره روی آن حکاکی شده است.
همچنین جانمازی که روی سفره عقد پهن میشود، ممکن است از نوع ترمه با آستر ساتن و یا مخمل سفید باشد که بر روی آن تزئیناتی با استفاده از نخ ابریشم یا سنگهای زینتی طراحی میکنند.
آینه و شمعدان سفره عقد سنتی
آیینه و شمعدان در سفره عقد سنتی بیشتر به صورت چوبی یا مسی بوده و در چهارچوب آن از رنگآمیزی یا طرحهای سنتی استفاده میشود که یکی از پر طرفدارترین آیینه و شمعدان برای سفره عقدهای سنتی، میناکاری یا منبت کاری شده میباشد.
سایر عناصر سفره عقد سنتی
توجه داشته باشید که اگر سبک تزئین سفره سنتی باشد، سعی میشود که عناصری مانند سنگک، پنیر، سبزی و گردو و بادام در سفره قرار دهند تا نمایانگر سفرههای ایرانی باشد.
در این نوع سبک از شاخه گلهای رنگارنگ به وفور استفاده میشود تا تداعی کننده سرسبزی و طبیعت زیبای ایران باشد.
سفره عقد کلاسیک و مدرن
در سفره های عقد به سبک مدرن یا همان کلاسیک معمولاً سفره عقد (از جنس ساتن سفید، مخمل سفید، توری سفید و یا ترکیبی از آنها) را روی میز بزرگی پهن کرده و تمامی عناصر را در داخل ظروف پایه بلند روی سفره قرار میدهند.
ظروف سفره عقد مدرن
جنس ظروف به کار رفته برای وسایل میتواند از نوع بلور سفید با طرحهای شیشه بُری زیبا، برنز نقرهای یا طلایی و همچنین جنسهای دیگری باشد که لبههای آن با مروارید تزئین شده است.
یکی از ظروفی که در سالهای اخیر بسیار قابل توجه بوده است، ظروف برنزی است که داخل ظرف به صورت آیینهای میباشد و وقتی وسایل در داخل ظرف قرار میگیرد، زیباییاش دوچندان میشود.
شمعدان ها در سفره عقد مدرن
شمعدانها در سفره های عقد مدرن عمدتاً از نوع برقی است تا لامپ حبابی در انتها داشته باشد در صورتی که در سبک سنتی بیشتر از شمعدانی استفاده میشود که بتوان روی آن شمع روشن کرد.
سایر عناصر سفره عقد مدرن
در سبک مدرن سفره عقد، معمولاً تمامی عناصر را به سبک اروپایی تزئین کرده و در داخل ظروف قرار میدهند.
برای مثال؛ فندق و بادام را به صورت خوشه انگور، سکه را به همراه مروارید و اکلیل، گردو را به شکل گل شاخه بریده، اسپند را به شکل قالب هندسی، نبات را به شکل فواره آب و تخم مرغ را با پوششی از مروارید و پولک سفید رنگ تزئین میکنند.
لازم به ذکر است که برای تزئین سفره های عقد مدرن، افراد میتوانند از عناصر دیگری که بیشتر جنبه تزئینی دارند نیز استفاده کنند.
برای مثال در برخی از سفرههای بزرگ از آبشار تزئینی یا چوب تزئین شده با لامپ استفاده میکنند.
عنصر قابل توجه دیگر در سفره های عقد مدرن، آب است و میتوان آب را در داخل ظروف بزرگی ریخته و روی سطح آب را با گلهای رنگارنگ یا اکلیل تزئین کرد.